Phó Từ Thời Gian

3. Phó từ thời gian

Phó từ thời gian là phó từ biểu thị thời gian của động tác, hành vi. Thường đứng trước động từ chủ yếu làm trạng ngữ.

       3-1. Biểu thị khởi đầu (biểu sơ thủy表各別) gồm các từ sau: 初sơ: từ trước, lúc đầu, 始thủy: bắt đầu, vừa mới, 本bổn: lúc mới đầu, 甫phủ: vừa mới…

師曰: 我初到鹽官, 見上堂舉色空義, 得箇入處sư viết: ngã sơ đáo diêm quan, kiến thượng đường cử sắc không nghĩa, đắc cá nhập xứ = Sư nói: Ta ban đầu đến Diêm Quan thấy thượng đường nêu nghĩa sắc không, được chỗ vào《Tuyết Phong Nghĩa Tồn, NĐHN》

       3-2. Biểu thị đang xảy ra (表方正)

正chính: ngay lúc, vừa vặn lúc, 方phương: đang, còn đang, 嘗thường: thường, 適thích: đang, vừa mới… 鼎đỉnh: đang…

來日方長lai nhật phương trường = Ngày tháng còn dài

嘗自念言: 我雖勤苦, 而未聞玄極之理thường tự niệm ngôn: ngã tuy cần khổ,  nhi vị văn huyền cực chi lý = Sư thường tự nghĩ rằng: Ta tuy siêng năng chịu khó nhưng chưa nghe được lí sâu huyền《Trường Khánh Đại An, NĐHN》

       3-3. Biểu thị sau chót (表終竟).

終chung, 竟cánh, 卒tốt, 迄ngật: thành, xong, (đồng nghĩa với終究chung cứu , 終竟chung cánh), 遂 toại (đồng nghĩa với終于chung vu, 到底 đáo để)… đều dịch là cuối cùng, sau cùng, rốt cuộc.

終歸大海作波濤chung quy đại hải tác ba đào = Rốt cuộc trở về biển lớn làm sóng to《Đông Lâm Thường Tổng, NĐHN》

BÀI TẬP

蘇州長夀法齊禪師, 婺州人. 始講明門、因明二論tô châu trường thọ pháp tề thiền sư, vụ châu nhân. thủy giảng minh môn, nhân minh nhị luận《Trường Thọ Pháp Tề, NĐHN》

甫三十, 忽慕出塵, 乃棄舟投芙蓉訓禪師落髮phủ tam thập,  hốt mộ xuất trần,  nãi khí chu đầu phù dung huấn thiền sư lạc phát《Huyền Sa Sư Bị, NĐHN》

臣之所憂, 甫益深耳thần chi sở ưu, phủ ích thậm nhĩ Điều thần lo lắng, bắt đầu càng sâu xa thêm《Phó Tiếp Truyện, Hậu Hán Thư》

師曰: 你適來問甚麼? sư viết: nễ thích lai vấn thậm ma?《Phúc Khê Hoà Thượng, NĐHN》

年臨弱冠聞唐土教宗鼎盛niên lâm nhược quan văn đường thổ giáo tông đỉnh thịnh《Thích Nghĩa Tướng, Tống Cao Tăng》

爲甚麼卻道始從鹿野苑, 終至跋提河vị thậm ma khước đạo thủy tùng lộc dã uyển, chung chí bạt đề hà?《Ni Diệu Tổng, NĐHN》

竟去菴於武寜cánh khứ am ư vũ ninh《Thích Thiên Du, Minh Cao Tăng》

於是遍參荊楚間, 迄無所得ư thị biến tham kinh sở gian,  ngật vô sở đắc《Viên Thông Cư Nột, NĐHN》

才疏意廣, 迄無成功tài sơ ý quảng, ngật vô thành công《Khổng Dung Truyện, Hán Thư》

宋孝武敕為湘東王師. 苦辭以疾. 遂不獲免tống hiếu vũ đế sắc vi tương đông vương sư, khổ từ dĩ tật, toại bất hoạch miễn《Thích Tăng Cận, Cao Tăng Truyện》